Jan Sonjéstraat

Straten-aanleg in den Coolpolder.

Burgemeester en Wethouders hebben aan den Raad doen toekomen een plan tot aanleg van straten bewesten de Bellevoysstraat in samenwerking met de heeren M. Zaaijer cum suis. Deze straten zullen worden aangelegd op een terrein in den Coolpolder, dat, uit drie kampen land bestaande, zich uitstrekt bewesten de aan de Bellevoysstraat gelegen erven van den Ouden Binnenweg tot aan de wetering, waarlangs de Middellandstraat ontworpen is. Over den middelsten kamp zal de Claes de Vrieselaan worden doorgetrokken ter breedte van 30 meter. Verder worden doorgetrokken de Schermlaan tot aan de Claes de Vrieselaan en de Schietbaanlaan over alle drie de kampen terwijl nog worden aangelegd een 20 meter breede straat, aan welker verlengde het archiefterrein uitkomen zal (de latere Robert Fruinstraat). De Middellandstraat zal door twee straten, respectievelijk 12 en 13 meter breed, aan de Schermlaan verbonden worden (de latere Jan Porcellisstraat en Jan Sonjéstraat), en de Schermlaan aan de Schietbaanlaan door een straat van 15 meter breed (de latere Jan van Vuchtstraat). Eindelijk op den westelijken kamp een straat van 15 meter van het ontworpen pleintje aan de verlenging der Claes de Vrieselaan naar de Schietbaanlaan (de latere Joost van Geelstraat). Voor de uitvoering van dat plan is becijferd een bedrag van ƒ137.700, te dragen door de heeren Zaaijer cum suis en ƒ19.700 te dragen door de gemeente. Voor rekening van eerstgenoemden komen dan alle kosten voor zoover de straatbreedte niet grooter is dan 25 meter en daaronder is ook begrepen de stratenaanleg aan beide zijden van het plein tot over 12½ meter uit de rooiing. Voor rekening der gemeente komt de aanleg over meer dan 25 meter breedte en van het middengedeelte van het plein, samen over plusminus 3950 centiaren. Bovendien verzoeken de heeren Zaaijer cum suis voor die 3950 centiaren grond, die zij ter wille van verkeersbelangen afstaan, een vergoeding van ƒ1,50 per centiare. Burgemeester en Wethouders stellen naar aanleiding hiervan den Raad voor, onder voorbehoud dat door het polderbestuur de vereischte slootdempingen worden toegestaan, medewerking te verleenen tot de uitvoering van het hierboven omschreven stratenplan en in beginsel te besluiten tot de overneming der daartoe behoorende straten; goed te keuren dat deze van gemeentewege worden aangelegd tegen betaling door de heeren Zaaijer cum suis van ƒ137.700 en dat de Gemeente voor den aanleg van plusminus 3950 centiaren straat en plein bestede ƒ19.700 voorts voor den afstand dier plusminus 3950 centiaren aan de heeren Zaaijer cum suis betale ƒ1,50 per centiare.

Stadsnieuws.

Door Burgemeester en Wethouders zijn aan 89 nieuwe straten namen gegeven, waaronder voorkomen de Pretorialaan, Paul Krugerstraat, Bloemfonteinstraat, Martinus Steynstraat, Afrikaanderplein of straat, Bothastraat, Cronjéstraat, Joubertstraat, Schalk Burgerstraat en Herman Costerstraat. Deze namen zijn gegeven ter herinnering aan het heldhaftig gedrag onzer stamgenooten in den Oranje-Vrijstaat en de Zuid-Afrikaansche Republiek.

Ter herinnering aan de kunstschilders, die alhier gewerkt hebben, zijn de namen gegeven van Jan van Vuchtstraat, Jan Sonjéstraat, Jan-Porcellisstraat, Joost-van-Geelstraat, Rochussenstraat, De-Vliegerstraat, Lieve-Verschuierstraat en Hondiusstraat, terwijl de Robert-Fruinstraat de herinnering zal levendig houden aan den bekenden geschiedschrijver.

Nieuwe straten.

Burgemeester en Wethouders hebben een aantal nieuwe of in aanleg zijnde straten namen gegeven en wel:

A. in Kralingen: Taborstraat, Commanderipstraat, Nieuwe Rubensstraat, Rozenburgstraat, Adamshofstraat en Evastraat.

B. op Jericho: Jericholaan, 1ste en 2de Jerichostraat, Taxisstraat, Wilderveenstraat, Kralingsche Plaslaan, Slachthuisstraat, Schuttersweg en Ruhstraat.

C. In Oost Blommersdijk: Vijverhofstraat.

D. In de Polder Cool: Benthemdwarsstraat, Van der Hilsdwarsstraat, Henegouwerlaan, Kogelvangerstraat, Adrianadwarsstraat, Bajonetstraat, Korte Bajonetstraat, Middellandplein, Jan van Vuchtstraat, Jan Sonjéstraat, Jan Porcellisstraat, Joost van Geelstraat, Robert Fruinstraat (naar den hoogleeraar Robert Fruin), Rochussenstraat (naar den schilder Charles Rochussen), De Vliegerstraat, Lieve Verschuurstraat, Hondiusstraat, Heemraadsingel.

Stadsnieuws.

Van gemeentewege wordt in de Schermlaan tegenover de Jan Sonjéstraat een telefoontoren geplaatst.

Grond

voor aanvulling kosteloos verkrijgbaar op het werk Jan Sonjéstraat, hoek Schermlaan. Ook te bevragen Volmarijnstraat 105.

Gemeentewerken brengt straten op peil

(Van een onzer verslaggeefsters)

Rotterdam, dinsdag 1 augustus 1967. — De dienst van gemeentewerken heeft de bewoners van de Robert Fruinstraat, Van der Poelstraat, Hendrick Sorchstraat, Joost van Geelstraat, Jan Porcellistraat, Jan Sonjéstraat, Bellevoystraat, Jan van Vuchtstraat en Schermlaan een brief geschreven. waarin wordt meegedeeld, dat deze straten weer op het voorgeschreven peil zullen worden gebracht.

Men zal nog dit jaar met de werkzaamheden, die ongeveer zes maanden in beslag nemen, beginnen. In de brief staat onder andere, dat de noodzakelijke werkzaamheden aan de bedrijfsleidingen worden verricht en dat er nieuwe rioleringen worden gelegd. Elke leiding moet worden vernieuwd of op hoogte gebracht. Nadat deze werkzaamheden zijn voltooid, zullen de trottoirs weer op hoogte worden gebracht De bewoners worden verzocht, indien zich belangrijke famillegebeurtenissen voordoen (bijvoorbeeld huwelijk of sterfgeval) tijdig contact op te nemen met de heer J.J. van Veen, te bereiken in de directiekeet op het werk, zodat de woningen in elk geval zo goed mogelijk bereikbaar zullen zijn.

Straten worden weer op peil gebracht

(Van een onzer verslaggevers)

De Robert Fruinstraat, de Van der Poelstraat, de Hendrick Sorchstraat, de Joost van Geelstraat, de Jan Porcellistraat, de Jan Sonjéstraat, de Bellevoysstraat, de Jan van Vuchtstraat en de Schermlaan in Rotterdam zullen weer op het voorgeschreven peil worden gebracht. Ze zijn thans ernstig verzakt.

Gemeentewerken wil nog dit jaar met het werk beginnen. Het zal ongeveer een half jaar in beslag nemen. De dienst heeft de bewoners schriftelijk van het komende ongerief op de hoogte gesteld.

Begonnen wordt met het ophalen of vernieuwen van leidingen en kabels. Daar elke leiding apart moet worden behandeld, zal dit werk veel tijd vergen.

Nadat ook een nieuwe riolering is aangelegd, worden de trottoirs weer op hoogte gebracht. Ten slotte volgt dan de rijstraat.

Indien een woning voor een belangrijke gebeurtenis (bij voorbeeld een huwelijk of een sterfgeval) goed bereikbaar moet zijn, zal Gemeentewerken een tijdelijke voorziening treffen.

De dienst heeft de bewoners geschreven, dat ze daarvoor contact moeten opnemen met de heer J.J. van Veen in de directiekeet ter plaatse.

Jan Sonjéstraat viert honderdjarig bestaan met boek

Door Rein Wolters

Rotterdam — Aan het eind van de 19de eeuw ging het snel met de groei van Rotterdam. In tal van wijken regen de straten zich aaneen tot buurten. Dat gebeurde onder meer in Feijenoord, Charlois, Afrikaanderwijk, het Oude Westen en Middelland. Veel straten in die buurten bereiken dezer dagen en maanden de leeftijd van honderd jaar. De bewoners van de Heemraadssingel, de meest ‘deftige’ straat van de wijk Middelland in de deelgemeente Delfshaven timmerde begin vorige week al aan de weg met een eeuwviering. In september 2000 komt er een boek uit over de historie van de straat. De bewoners van de minder ‘deftige’ Jan Sonjéstraat, een zijstraat van de 1e Middellandstraat, waren hun wijkgenoten van de Heemraadssingel voor met een boek. Zij presenteerden zaterdag 11 maart 2000 in wijkcentrum Middelland hun ‘Even terug in de tijd — 100 jaar Jan Sonjéstraat’. Dat ging gepaard met een feest, waar de nostalgische verhalen vanaf dropen. De vloer bezweek bijna onder het gewicht van de ongeveer tweehonderd bewoners en ex-bewoners. Al tijdens de bijeenkomst bleek dat initiatiefnemers Jan Poot, Don Lassooij en Aad Lutgerink van het organiserende comité veel energie in hun idee hadden gestoken. „De Jan Sonjéstraat is niet zo maar een straat,” vertolkte 73-jarige Jan Poot. „Wij zijn er trots op dat de bewoners van vroeger en nu, graag in deze straat wonen.”

Hecht

Deelraadsvoorzitter Tom Harreman van Delfshaven benadrukte dat, handenschuddend in de menigte, nog eens. „Het zijn mensen die op een fantastische wijze met hun woonstraat bezig zijn. In Middelland is het een woonstraat met hechte banden. De Jan Sonjéstraat mag gelden als een voorbeeld voor heel de deelgemeente.”

Tegen de achtergrondmuziek van John Verkroost, die uitbundig werd toegezongen vanwege zijn zestigste verlaardag, kwamen de verhalen los. Zoals over de gezusters Ladage die op de hoek met de Schermlaan tot aan het begin van de jaren zestig een winkel in knopen, garen, band en fournituren hadden. „Mijn moeder heeft daar in 1929 de inhoud van haar naaidoos gekocht en ik deed in 1958 hetzelfde. En ook van de firma Huisman van de slogan ‘Kleeren maken de man en Huisman maakt de kleeren’. Vanaf 1885 bevond de zaak zich op de Hoogstraat. In 1940, na de verwoesting van het centrum, werd een noodwinkel ingericht op de hoek Jan Sonjéstraat/1e Middellandstraat. Dat was op de plek waar anno 2000 het chinees-restaurant Augi is gevestigd. Nog tijdens de Tweede Wereldoorlog werd op nummer 4 een opslagplaats in gebruik genomen. Na de oorlog bleef de noodvestiging voortbestaan als filiaal en werd in 1950 zelfs uitgebreid met en aangrenzend pand aan de 1e Middellandstraat. Dat duurde tot de sluiting van het bedrijf aan het eind van de jaren zeventig.”

Immigratie

De bewoners van nu van de Jan Sonjéstraat vormen en gemengd gezelschap van harde werkers. De immigratie is ook zichtbaar in de straat: nog nooit is deze zo kleurrijk geweest. De bewoners komen uit 21 verschillende landen en de straat heeft dus een ander gezicht gekregen. Maar de verschillen met vroeger zijn minder groot dan ze misschien lijken, constateert historicus Oscar Gelderblom (28) in een van de hoofdstukken van het door hem geschreven boek. Daarin is ook een fotogalerij in kleur opgenomen van huidige bewoners, gemaakt door fotograaf Jan van der Ploeg. Het boekje is gedrukt in een oplage van 750 stuks en is in beginsel alleen bestemd voor huidige en ex-bewoners. Met de receptie van zaterdag 11 maart 2000 is het niet gedaan met de feestelijkheden. Deze worden in mei 2000 voortgezet met net vullen van de bloembakken in de straat en in juni 2000 in het kader van opzoomeren met een straatdiner. „Zo blijven we optimaal en positief bezig,” verwoordt bewoner Aad Lutgerink.

Onderschrift bij de foto Terwijl de bewoners aan het feesten waren in het wijkcentrum, wapperen vrolijke vlaggen in de honderdjarige straat. Foto Jaap Rozema/Rotterdams Dagblad

Presentatie boekje hoogtepunt feest honderd jaar Jan Sonjé

Met onder andere een drukbezochte receptie en de presentatie van een fotoboek is zaterdag 11 maart 2000 het honderdjarig bestaan van de Jan Sonjéstraat gevierd. De meeste huidige bewoners waren op de receptie in het Trefcentrum aanwezig. Daarnaast waren er veel voormalige bewoners van het straatje tussen Eerste Middellandstraat en Schermlaan. Een van hen, Koos van Wingerden, vertelde dat zijn vader, wanneer een van de kinderen weer eens een deur open had laten staan, standaard riep: ‘We stoken niet voor de Jan Sonjéstraat!’ Twee generates later is die kreet binnen de familie nog steeds een gevleugelde uitdrukking, ook al wonen de leden ervan al vijftig jaar elders. Hoogtepunt van het feest was de presentatie van het boekje ‘Even terug in de tijd’ dat in een oplage van 750 stuks is verschenen. Het eerste exemplaar werd overhandigd aan de 97-jarige bewoner Jan van Hooijdonk. Aan hem is een pagina in het boekje gewijd. In het boekje wordt aandacht besteed aan de kunstschilder Jan Sonjé, een klein beetje aan de geschiedenis van de straat, de verschillende bouwstijlen, woonvormen, het sociale leven, de winkels en bedrijven, de straat tijdens de Tweede Wereldoorlog, de Bellebom, de stadsvernieuwing, het opzoomeren en overlast van de drugshandel. De tekst werd geschreven door straatbewoner Oscar Gelderblom, en voorzien van links en rechts geritselde foto's. Het hart van het boekje, en dat is uniek, is een overzicht met portreten van op twee na, alle bewoners van de Jan Sonjéstraat. Fotograaf Jan van der Ploeg maakte alle foto's, in kleur, bij de bewoners voor de deur, op een foto na, waar hij zelf als straatbewoner op staat. Boekje en feest zijn er gekomen doordat een drietal bewoners voortdurend bezig bleef en anderen wisten te stimuleren. Jan Poot, Aad Lutgerink en Don Lassooij werden dan ook in de bloemen gezet. Voor de bewoners van de Jan Sonjéstraat is het feest nog niet afgelopen. In het voorjaar kleden zij de straat aan met bloembakken, en er staat nog en straatdiner op het programma, waarbij iedereen, er wonen ruim twintig nationaliteiten, een maaltijd uit eigen land bereidt.

Onderschrift bij de foto De 97-jarige Jan van Hooijdonk krijgt het eerste exemplaar van het Jan Sonjéboekje uitgereikt. Foto: Leunis Verlinde

Jan Sonjéstraat 100 jaar

door Ineke Westbroek

„In deze straat lukt het om mensen die heel erg van elkaar verschillen bij elkaar te krijgen.” Een grote kracht van de honderdjarige Jan Sonjéstraat, vindt Aad Lutgerink, die al eenendertig jaar in de straat woont. Als onderstreping van zijn stelling wapperden in de Jan Sonjéstraat de vlaggen van alle nationaliteiten van mensen die er wonen.

Uit het gedenkboekje ‘Even terug in de tijd’, dat is samengesteld door de straatgroep Jan Sonjé en geschreven en geïllustreerd is door de bewoners Oscar Gelderblom en Jan van der Ploeg, valt op te maken dat de mensen in de Jan Sonjéstraat zowel in het heden als in het verleden een hechte groep hebben gevormd. Tijdens de jubileumreünie, die de straatgroep op 11 maart 2000 in het Trefcentrum organiseerde, werd het eerste exemplaar uitgereikt aan de oudste bewoner, de heer Jan van Hooijdonk (97).

Even terug in de tijd beschrijft de afgelopen honderd jaar Jan Sonjéstraat en geeft een beeld van de straat anno nu. Veel voormalige bewoners hebben meegewerkt aan het boek, door oude foto's aan te leveren. De oud-bewoners, die verspreid over het hele land blijken te wonen, reageerden op oproepen in kranten, die de straatgroep had geplaatst. De familie Knulst, die van 1925 tot 1935 met negen broertjes en zusjes op 33b woonde, vond het leuk om gehoor te geven aan de oproep voor foto's en deelname aan de reünie. Zij hebben hun straatje nooit kunnen vergeten. De heer Knulst, die tegenwoordig in Berkel en Rodenrijs woont, weet nog precies alle bedrijfjes in de straat, zoals de boordenwasserij waar zijn vader de boorden liet stijven. Ook de garen- en bandzaak van de gezusters Ladage ligt hem nog vers in het geheugen: „Daar was een blinde muur. Als we daar met ballen tegenaan gooiden, kwamen ze naar buiten, want die ballen belandden wel eens tegen de ramen.” Zijn zus (zij woont alweer vele jaren in Schiebroek) weet nog hoe zij 's avonds, gezeten op de tuintrap, urenlang over de schutting met haar buurmeisje zat te kletsen: „We hadden het over van alles, over school, over jongens. Ik heb hier wel een stuk of vier vrijers gehad.”

Aanvaringen met oom agent

Touwtjespringen, fietsen, ‘koten’, slagballen, van put naar put lopen en natuurlijk voetballen, dat waren de favoriete spelletjes in de Jan Sonjéstraat. Het probleem rond voetballende jongens in een te kleine straat blijkt van alle tijden te zijn. Een oud-bewoner, die zijn jeugd in de straat heeft doorgebracht, herinnert zich de aanvaringen met politieagenten van het dichtbij gelegen bureau Duivenvoordestraat: „Dan had je de mogelijkheid dat je balletje werd afgepikt. Die agent kwam altijd de straat in op een fiets met een hele grote bel: ping pang! Op de wijs van die bel riepen wij dan: ‘De lul!’” Dierbare herinneringen koesteren de ex-bewoners aan de chique mevrouw Spitters, die zich niet te goed voelde om urenlang het springtouw te draaien, met om zich heen een grote kluit touwtjespringende kinderen. Nog steeds voelen ouders in de Jan Sonjéstraat zich betrokken bij alle kinderen in de straat. Een Kaapverdiaanse oud-bewoonster, een maand geleden verhuisd naar IJsselmonde („We hadden een groter huis nodig met een tuin, in een rustiger buurt waar kinderen veilig kunnen spelen”) denkt met weemoed aan het gevoel van onderlinge saamhorigheid, waarmee ouders en kinderen er samen op uittrokken: „We gingen samen naar het park, deden spelletjes. Al die leuke dingen mis ik. Wat dat betreft is het jammer dat we weg zijn gegaan.”

Plantdagen en straatdiners

Een grote rol bij het bevorderen van het saamhorigheidsgevoel spelen de activiteiten van de in 1991 opgericht straatgroep, die straatdiners en gezamenlijke plantdagen organiseert. Samen met Aad Lutgerink en Don Lassooij speelt Jan Poot een centrale rol bij deze activiteiten. Hij woont sinds 1954 in de straat. Oorspronkelijk komt hij uit Veendam. „Er is veel veranderd in de straat”, blikt hij terug, „vroeger woonden er alleen maar Nederlanders, nu leven wij met verschillende culturen.” Een ander opvallend verschil: „Vroeger had je alleen maar een fiets, die je gemakkelijk kwijt kom, nu hebben we allemaal een auto.” Zijn mooiste herinnering: „Toen ik mijn eigen huis kocht en hier kwam wonen met mijn gezin. Een waanzinnig goed huis voor die prijs. Het bewijs: ik woon er nog!”

Angstige ogenblikken

Even terug in de tijd wijdt ook een hoofdstuk vaan de Jan Sonjéstraat tijdens de Tweede Wereldoorlog. Beschreven wordt hoe bewoners zoveel mogelijk hun gewone leven probeerden voort te zetten. Ook in de Jan Sonjéstraat eiste de oorlog slachtoffers. Zoals de joodse bewoner van 35a, die werd afgevoerd nadat bleek dat niemand in de straat hem durfde te laten onderduiken. Het zoontje van de kleermaker (Wachsman) op 30b, Ietje (voluit Isaac (Ilan)) werd wel een helpende hand gereikt, maar zijn ouders konden niet van hem scheiden. Niemand uit dit gezin keerde terug. De angstige ogenblikken tijdens bombardementen — zoals de voor de Sicherheitsdienst bestemde ‘Bellebom’ — bleven veel oud-bewoners hun leven lang bij. „Mijn moeder en ik waren samen thuis toen we hoorden schieten”, vertelt een oud-bewoner, die de oorlog als kind meemaakte, „die bom viel schuin achter onze woning. Mijn moeder en ik stonden in een hoekje in een nis. Zo hebben wij elkaar vastgehouden. Was hij ontploft, dan had ik dit waarschijnlijk nooit kunnen vertellen.”

Onderschrift bij de foto De stemming zat er goed in tijdens het lied

Jubileum Sonjéstraat voor het nageslacht bewaard

Rotterdam — Ongeveer zestig bewoners en oud-bewoners van de Jan Sonjéstraat hebben zaterdag 10 maart 2001 het boekje waarmee zij het honderdjarig bestaan van hun straat afgelopen jaar hebben gevierd, ingemetseld in de muur van het pand 36a. Het boekje werd in een plastic koker gestopt, waarna de koker in een special daarvoor in de muur geboord gat werd geschoven. Daarna werd het gat dichtgemetseld en voorzien van en gedenkplaat van messing en koper. Op nummer 36a woont de aannemer Acioz. Afgesproken is dat wanneer hij ooit het pand verkoopt, in de verkoopacte wordt opgenomen dat het kostbare kleinood, dat de herinnering aan het honderdjarig bestaan voor het verre nageslacht moet waarborgen, in de muur verborgen zit. Zo kan er ook in de toekomst rekening worden gehouden met wat er achter de gedenkplaat verborgen gaat. De festiviteiten voor het honderdjarig bestaan van de Jan Sonjéstraat in de wijk Middelland hebben een jaar geduurd. Het inmetselen van het boekje markeerde het einde van een jaar vol feestelijkheden en festiviteiten in deze trotse zijstraat van de Middellandstraat, die ruim een eeuw geleden genoemd werd naar de landschapsschilder Jan Gabriël Sonjé.

Voorbeeld

De bewoners van de Jan Sonjéstraat zijn er trots op dat zij wonen waar ze wonen, en dat willen ze weten ook. „Het zijn mensen die op een fantastische wijze met hun woonstraat bezig zijn,” zei de Delfshavense deelraadsvoorzitter Harreman een jaar geleden toen de festiviteiten van start gingen. Hij roemde de bewoners om de hechte banden die zij met elkaar hebben en noemde de Jan Sonjéstraat een voorbeeld voor de gehele deelgemeente. Een speciale rol was er zaterdagmiddag 10 maart 2001 weggelegd voor de oudste bewoner van de straat, de 98-jarige J. van Hooijdonk, die de eer te beurt viel de gedenksteen te mogen onthullen. Van Hooijdonk woont al zeventig jaar in de straat en is daarmee het geheugen en het geweten van de straat. Veel van zijn herinneringen en van het fotomateriaal dat hij in de loop der tijden heeft verzameld, is terecht gekomen in het jubileumboek dat fotograaf Jan van der Ploeg en historicus Oscar Gelderblom over de straat hebben gemaakt. „Dit is een goede gelegenheid om elkaar weer eens te ontmoeten, ook de mensen die hier vroeger hebben gewoond,” zei mede-organisator A. Lutgerink. „We willen graag laten zien dat we een goede buurt zijn, dat de gezelligheid hier op een hoog peil staat.”

Onderschrift bij de foto Feest in de Jan Sonjéstraat. In rijm melden de bewoners er heel tevreden te zijn. Links de 98-jarige J. van Hooijdonk. Foto Dick Sluijter

Geraniumdag

Op zaterdag 11 mei 2002 vond in de Jan Sonjéstraat weer en gezellige ontmoeting plaats…: de traditionele Geraniumdag. Een kleurrijk en bloemrijk feest, dat nu al zo'n acht jaar plaatsvindt. De straat wordt dan namelijk versierd met hangende en staande geraniums. Tegen negen uur komt tuinder Zijlstra (al jaren verbonden aan de Jan Sonjéstraat) met een kar vol geraniums en aarde zijn vracht afleveren. Met man en macht wordt dan keihard gewerkt om de 650 geraniums en tientallen zakken aarde uit te laden.

Oud en stekelig

Dan gaan Arjan en Jan Poot (al jááren de vaste medewerkers in het vullen van de plantenbakken) aan de slag. Verschillende bewoners komen geleidelijk met hun bak vol met oude, stekelige, verdorde, oude geraniums naar de kraam waar de bakken worden gevuld. Ondertussen open enkele andere bewoners (Don, Aad, Eric, Ria, Vahit, Jan, de fotograaf, Dinant) rond om andere mensen uit bed te bellen, haken aan de muren te hangen (alleen daar waar ze kapot zijn), bakken te controleren op bruikbaarneid en oudere mensen die nulp nodig hebben te hulp te schieten.

Genieten

De straat is op de Geraniumdag een groot en levendig tafereel. We praten namelijk over het vullen van 80 bakken met 600 geraniums voor 35 gezinnen, dat zijn ongeveer 100 bewoners. Van de 100 bewoners hebben er ongeveer 11 een grote hand in de begeleiding van de Geraniumdag. Met ongeveer 50 mensen wordt er koffie en thee gedronken, met zo'n 16 een glaasje en uiteindelijk genieten er zo'n 200 bewoners van de geraniums, laat staan de vele mensen die iedere dag door de Jan Sonjéstraat lopen.

Naborrelen

Tussen de bedrijvigheid door drinken we koffie en eten we koek en tegen 13.00 uur gebruiken we gezamenlijk de lunch (bereid door de bewoners Tineke en Winnie). Dit jaar was de straat rond 14.00 uur aan de kant en werd er heerlijk nageborreld en gepraat over het wel en wee in de straat en natuurlijk over de politiek.

Via deze weg bedanken we alle bewoners, de harde werkers, de tuinder, OpzoomerMee, het wijkteam Middelland en de Bewonersorganisatie Middelland voor hun medewerking dit jaar.

Namens de bewoners, Aad Lutgerink

De foto bij dit artikel is genomen door Jan van der Ploeg.

Onderschrift bij de foto Geraniums, geraniums en nog eens geraniums…

Zaterdag 29 juni 2002 werd in de Jan Sonjéstraat een groot straatfeest gehouden ter ere van de 100-ste verjaardag van de heer J.L. van Hooijdonk. De heer van Hooijdonk woont maar liefst al 72 jaar in deze straat. Namens de deelgemeente Delfshaven bood voorzitter Tom Harreman een bloemetje aan.

Onderschrift bij de foto Foto: Jan van der Ploeg

Verslag van ons straatdiner in de Jan Sonjéstraat

Enkele maanden geleden zijn we met de voorbereidingen begonnen, Winnie heeft toen de trekkersfunctie op zich genomen. Zij heeft ons bij het Opzoomeren aangemeld, ruim van te voren een keet besteld, reclame gemaakt in de straat (een bord met foto's van een eerder gehouden diner), uitnodigingen verstuurd en afspraken gemaakt met de politie en de gemeente voor afzetting van de straat. Een week van tevoren zijn we met een groepje uit de straatgroep bij elkaar gekomen om afspraken te maken over het programma en opzet en wat te doen met een toeloop aan kinderen vanuit andere straten, hoe activeren we bewoners om eten te maken, hoe zetten we een leuke opstelling van tafels, buffet en stoelen neer, wat doen we aan versiering, wie doet wat, enzovoort Winnie had een draaiboek gemaakt, zodat we gemakkelijk afspraken met elkaar konden maken.

Op zaterdag 3 september 2005 zijn we om ongeveer 11 uur gestart met de opbouw. De jeugd heeft goed meegeholpen met sjouwen van tafels en stoelen en in elkaar zetten van kramen. De partytenten zijn een aanwinst, maar het was even puzzelen om ze goed in elkaar te zetten. De volgende keer is het een fluitje van een cent. Tegen 3 uur was alles klaar en was het wachten op de ‘gasten’. Geleidelijk kwamen heel wat mensen met exotische schotels, fruit, salades, vleesgerechten, kip en vis uit alle windstreken. Het buffet zag er smakelijk, verzorgd en lekker uit. We hebben met ongeveer 40 volwassenen en 30 kinderen heerlijk gegeten van al het lekkers en gezellig met elkaar gepraat. Intussen was het belangrijk kinderen te vermaken met spelletjes (watertrap, handdoekvolley, lepelloop, ballen en touwtje springen).

Vanuit de Opzoomerkeet verzorgde twee DJ's de muziek uit diverse landen, twee jongens hielden een trommelshow en er waren dansoptredens door een meidengroep uit de straat. Na het eten hebben we gezellig na zitten praten en borrelen tot ongeveer 10 uur en onderwijl werd de boel opgeruimd. Al met al een geslaagd straatdiner onder de bezielende leiding van Winnie Lassooij. De moeite waard om het nog eens te herhalen.

Jan Sonjéstraatbewoner Aad Lutgerink

Onderschrift bij de foto jan van der ploeg

Kunst in de Jan Sonjéstraat

Op zaterdag 13 februari 2010 werd in de Jan Sonjéstraat een print van een schilderij van de straat onthuld met als titel ‘Gezicht op de Rotte’. Zo'n veertig mensen woonden de onthulling bij. Bewoner van de straat Sander Zweerts de Jong hield daarbij het volgende verhaal:

„Welkom bij de officiële onthulling van een nieuw kunstwerk hier in de Jan Sonjéstraat. Ik woon hier nog maar een klein jaar, maar omdat ik zelf ben afgestudeerd als tekenaar/schilder vond men het een goed idee als ik een kleine inleiding naar de onthulling zou verzorgen. En dat doe ik graag.

Wat we straks gaan zien is een print van het schilderij van Jan Gabrielsz. Sonjé met als titel ‘Gezicht op de Rotte’. Een jaar geleden hebben Jan van der Ploeg, Barbara Baan en Aad en Tineke Lutgerink bedacht dat het een mooi idee zou zijn als er in de Jan Sonjéstraat ook een werk van deze 17e eeuwse Rotterdamse schilder te zien zou zijn. Na een flink traject hangt hier tenslotte het resultaat: een bijzonder fraaie print van het Gezicht op de Rotte.

Licht uit Italië

Jan Sonjé is al ver in de zestig als hij dit schilderij maakt in 1692. Hij schilderde het op een koperplaat, iets wat in die tijd veel gebruikelijker was dan tegenwoordig. Koper was toen betrekkelijk goedkoop; je kan er heel fijn op schilderen en doordat de verf er dun op geschilderd wordt er een fantastische transparantie ontstaat. Op koper schilderen kwam op in Italië en veel zeventiende eeuwse schilders trekken naar Italië om daar de landschappen in het felle zonlicht te schilderen. Van Jan Sonjé is niet bekend of hij ook daadwerkelijk naar Italië is gegaan, maar hij is wel zeker beïnvloed geweest door schilders die de Italiaanse landschappen vereeuwigden. Sonjé deed dat ook, maar het kan goed zijn dat hij daarin vooral anderen nadeed. Op latere leeftijd ging hij echter weer Rotterdamse schilderijen maken.

‘Gezicht op de Rotte’ heeft echter op geen enkele manier Italiaanse invloeden. Er schijnt geen zon op het schilderij, de lucht is grijs en van veelkleurige tonen is geen sprake. Het is een wat grijze wereld die Jan Sonjé schildert en daarin misschien wel een van zijn meer interessante schilderijen.

Want laten we eerlijk zijn. Jan Sonjé is geen grote naam in de wereld geworden. Zeker niet als we zien wat er uit de 17e eeuw allemaal is voortgekomen: Vermeer, Rembrandt, Potter of Jan Steen. Jan Sonjé is een kleine naam… maar wel een zeer vaardige schilder.

Wat zien we

We zien een meanderende rivier, de Rotte, in de buurt van de Crooswijksebocht. Op de voorgrond een schuit die werd gebruikt voor het vervoer van personen en een beladen roeiboot voor het vervoer van goederen. Een groot gedeelte van het schilderij wordt ingenomen door een wolkenlucht. Iets dat wel aan de 17e eeuwse meesters was toevertrouwd. Het geheel straalt zowel bedrijvigheid als rust uit. We zien wat zwanen, een paar molens en een aantal boten op weg naar Rotterdam. Een alledaags zeventiende eeuws Rotterdams tafereel.

Dat het ‘Gezicht op de Rotte’ nu in de Jan Sonjéstraat hangt is een mooi eerbetoon aan deze schilder. Voor ons is het ook ontzettend leuk om iets te hebben hangen van een naam die wij zo dagelijks gebruiken.

Ik ben heel blij dat ik sinds kort in deze straat woon en er nog lang te mogen wonen. Ik vind het ontzettend leuk dat er dergelijke activiteiten worden verzonnen en vooral worden uitgevoerd. Daarbij moet ik niet vergeten dat het financieel mogelijk is gemaakt door geld van Delfshavense Duiten en met medewerking van het Historisch Museum Rotterdam, waar het origineel van het schilderij aanwezig is.”

De officiële opening werd verricht door de oudste bewoner van de straat Aad Lutgerink en de jongste bewoner Sarah, bijgestaan door haar moeder.

Onderschrift bij de foto De oudste bewoner van de straat Aad Lutgerink verricht de officiële opening

Zilveren opsteker voor bewoner van Middelland

Op donderdag 20 januari 2011 ontving wijkbewoner Aad Lutgerink uit handen van Deelraadbestuurder Carlos Conçalves de zilveren opsteker van de Deelgemeente Delfshaven. De opstekers worden ieder jaar uitgereikt aan mensen die zich verdienstelijk hebben gemaakt in de deelgemeente. De heer Conçalves roemde Aads tomeloze inzet voor zijn straat, de Jan Sonjéstraat, en de buurt. Aad is al jaren actief en een van de drijvende krachten in de straat.

Onderschrift bij de foto Carlos Conçalves (midden) geflankeerd door de ontvangers van de opstekers met rechts Aad Lutgerink.

foto: jan van der ploeg

‘Wij gebruiken ons souterrain om te slapen en bij hoosbuien loopt het grondwater naar binnen’

Het vervangen van oude riolering is niet meer genoeg om het water van steeds extremere regenbuien op te vangen. De meeste gemeenten in de regio Rijnmond nemen dan ook extra maatregelen om regenwater te verwerken.

Dit blijkt uit een enquête die RTV Rijnmond in samenwerking met de NOS en de andere regionale omroepen hield onder inwoners en gemeenten van het Rijnmondgebied.

Gemeenten noemen als aanvullende maatregelen: extra waterbergingen, het verbreden van watergangen en het aanleggen van gescheiden systemen waarbij regenwater niet meer wordt opgevangen in de riolen. Van inwoners wordt verwacht dat zij geveltuintjes aanleggen, hun tuinen vergroenen of in een ‘wateropneembaar’ dak investeren.

Overbelaste riolering

De meeste gemeenten betrekken de inwoners inmiddels bij hun waterbeleid. Zo stimuleren acht gemeenten uit de regio hun inwoners om tegels te vervangen voor bomen en ander groen, waardoor regenwater makkelijker wordt weggevoerd en niet via de vaak overbelaste riolering weg hoeft. Deze gemeenten hebben zich aangesloten bij het landelijke project Steenbreek.

Uit onze enquête blijkt dat de gemeenten de staat van hun rioolstelsel minimaal als ‘voldoende’ beoordelen. Er wordt flink geïnvesteerd. De gemeente Rotterdam lijkt daarin voorop te lopen. De stad investeert veel in het ondergrondse waterstelsel. Ieder jaar wordt er veertig kilometer riolering vervangen. „Dit gebeurt per wijk, en niet zoals voorheen per straat”, legt Bas de Wildt van de gemeente Rotterdam uit. „We kijken dan meteen wat de wijk verder nodig heeft om het toenemende regenwater te kunnen verwerken.”

Ondanks de inzet van de gemeente komen de meeste klachten in de enquête uit Rotterdam. Vooral inwoners van oude woningen (bouwjaar 1900-1940) hebben geregeld wateroverlast. Ze melden ondergelopen tuinen, water op straat, water in kelders en souterrains en opborrelend water in wc's.

Waterstofzuiger

Jiske Foppe woont in zo'n straat, de Jan Sonjéstraat in de Rotterdamse wijk Middelland. Zij staat regelmatig met de waterstofzuiger in de hand om het water uit haar souterrain weg te krijgen. „Wij gebruiken ons souterrain om te slapen en voor opslag. Bij hoosbuien loopt het grondwater naar binnen, dat gebeurt bij elke heftige regenbui.”

Jiske is niet de enige met dit probleem, volgens haar heeft de hele straat er last van. Sommigen bewoners gebruiken hun souterrain daarom niet meer als opslag of slaapkamer.

„Sinds het riool in 2015 is vervangen, is de overlast erger geworden”, vertelt Jiske. „Voorheen hadden we hooguit één keer per jaar overlast. Ik vind dat ze ons moeten helpen bij het vinden van een oplossing.”

Grondwater

„Het klopt dat de riolen zijn vervangen in de Jan Sonjéstraat”, zegt Bas de Wildt van de gemeente Rotterdam. „De oude riolen lekten water omdat de pijpen niet goed op elkaar aansloten. Maar de nieuwe rioolbuizen sluiten wel op elkaar aan en lekken daardoor geen water. Het kan zijn dat daardoor het grondwater iets hoger komt te staan (redactie: doordat het grondwater de rioolbuis niet meer in kan).”

Wat de situatie extra gecompliceerd maakt, zijn de palen waarop de oude huizen zijn gebouwd. Die zijn van hout en gaan rotten als het grondwater te laag en de palen droog komen te staan.

De Wildt: „Wij zoeken naar een middenweg, het water mag niet te hoog staan want dan lopen de kelders onder, maar ook niet te laat want dan gaan de palen rotten.”

Ondertussen zitten de bewoners van de Jan Sonjéstraat regelmatig met natte voeten. Niet iedereen heeft duizenden euro's om het souterrain kiervrij te maken. En het ligt niet voor de hand dat de gemeente met geld over de brug komt; volgens het bouwbesluit zijn bewoners namelijk zelf verantwoordelijk voor het drooghouden van hun kelder.

Waterabsorberend

Hoewel de gemeente Rotterdam al veel heeft gedaan om de overdaad aan hemelwater op te kunnen vangen — denk aan waterpleinen en waterbergingen — is het nog niet genoeg.

De openbare ruimte is inmiddels al behoorlijk ‘waterabsorberend’, zegt projectleider watermanagement Johan Verlinde. „Maar de openbare ruimte beslaat maar veertig procent van de grond in Rotterdam, de overige zestig procent is in particulier bezit. De komende jaren moeten we die ruimte ook gaan aanpakken. We zijn druk bezig om private partijen te overtuigen van dit belang.”

Verlinde doelt op woningcorporaties en bouwbedrijven die bij het bouwen van nieuwe wijken aanpassingen kunnen maken. Maar ook particuliere huiseigenaren moeten volgens hem aan de bak. „Geveltuintjes, groene daken, slimme regentonnen, tuinen zonder tegel… het is allemaal nodig om de wateroverlast van de toekomst het hoofd te bieden.”

Onderschrift bij de foto Wat is de wateroverlast in de Rotterdamse Jan Sonjéstraat?